Black Jack

Overdag vist hij vanaf zijn roodgeschilderde houten boot op de Pagasitische Golf. Windstille dagen wisselen zich af met pittig aanlandige windstoten. Slagregens doorweken zijn witte katoenen hemd terwijl op andere momenten de zon genadeloos op zijn hoofd brandt.

Met gemak vullen zijn vismanden zich iedere dag opnieuw met ansjovis, sardines en palamida. Palamida is een stevige vis en lijkt een beetje op tonijn.

Tegen vijf uur in de middag, als de zon  bijna ondergaat, gooit hij het  anker uit in de Saint Andreas Baai. Afgeladen met vis in zijn bijboot peddelt hij naar de kant waar gretige vrouwenhanden klaarstaan om de zware gevlochten manden in ontvangst te nemen. Gewillige pakezels dragen de zilte waar via de geplaveide paden van de kalderimi’s omhoog naar het bergdorp Lafkos.

De jonge visser kijkt de ezels na en voelt de de opbrengst van de vis branden in zijn broekzakken. Tevergeefs probeert hij die eerste jaren zijn verslaving  te onderdrukken, maar al na twee jaar is er voor hem geen houden meer aan.

In de donkere steegjes van Milina, achter  stapelmuurtjes, schuurtjes en in de schaduw van de grote zee-den achter de kerk probeert hij zijn inkomen te verdubbelen door te dobbelen. Black Jack wordt hij in de wandelgangen genoemd.

Dobbelen op straat is in die tijd verboden en vrouwen mogen al helemaal niet meespelen.

Slimme trucs laten hem de eerste jaren regelmatig winnen. In het geniep boort Jack de bolletjes van zijn eigen dobbelstenen  uit en vult deze met metaal. Eenmaal overgeschilderd is er niets meer van te zien. Geheimzinnig houdt onze gokker de dobbelstenen vast in zijn gesloten vuist. Brengt deze naar zijn mond en fluistert drie keer achter elkaar zes, zes, zes. Gooit dan de dobbelstenen met een grote boog van zich af. Als zijn tegenstander kijkt, liggen er twee zessen voor hem op de grond. Verloren…, haalt zijn schouders op en tast naar zijn beurs om zijn schuld bij Black Jack in te lossen.

Steeds vaker in de schaduw achter Jack zijn huis groeperen zich kleine groepjes mannen om het tegen hem op te nemen. Op stormachtige dagen overstemmen de overslaande golven op de pier het enthousiaste geschreeuw van de toeschouwers. De schaduw van de grote plataan is tijdens hete zomers bij tijd en wijle te klein om voldoende ruimte aan alle nieuwsgierige pottenkijkers te bieden.

Antigoni, zij die geboren is om tegen te werken. In de Griekse mythologie is ze de dochter van Oedipus.  Onze Antigoni wordt in 1923 geboren als oudste dochter in een vissersfamilie. Griekenland is op dat moment in een bloedige oorlog verwikkeld met Turkije en de Griekse koning Alexander overleed eerder in deze oorlog  aan een giftige apenbeet.

Antigoni’s geboortehuis in Milina kijkt uit over de Paralia en de zee. Haar vader een zuinige hardwerkende visser, vindt het niet nodig dat zijn dochter naar school gaat.  Ongeletterd groeit ze op. Hoedt de geiten, leert vis schoonmaken en helpt bij de oogst van de olijven.

Bij aanlandige wind met opspattende golven worden de bruine houten luiken van haar huis gesloten. Zuchtend veegt ze iedere keer opnieuw datgene wat de zee heeft uitgespuugd op het zandpad bij elkaar en poetst het zout van de ramen. Ze is dwars voor een vrouw in die tijd. Loopt weg van huis en komt terug met Black Jack. Tegen de zin van haar ouders trouwt ze op haar twintigste met hem. Als ze zwanger wordt en  bevalt van hun enige zoon, heeft ze geen idee van zwangerschap en bevallen. Niemand heeft haar ooit iets verteld.

Geld is datgene wat hen beiden bindt. Al is Antigoni analfabeet, mooie benen heeft ze wel. Verhalen die binnenskamers moeten blijven vertellen dat  mannen haar kuiten mochten betasten voor geld.

Dit verhaal komt boven als ik tachtig jaar later tegenover de nu hele broze vrouw zit in haar kleine woonkamer.

Één van de houten luiken is dichtgevallen, het is donker binnen en de kachel loeit. Het is minstens 25 graden in huis. Voel de zweetdruppels op mijn voorhoofd verschijnen.Veel dagen komt Antigoni niet meer uit haar bed.  Haar enige zoon verzorgd haar en heeft haar vandaag in de leunstoel voor het raam gezet.

Op de rand van de vensterbank staat een mok met water. Ze pakt de mok op, kijkt er in en zet deze dan weer terug zonder een slok genomen te hebben. Op tafel ligt een aangebroken verpakking pijnstillers. De tv is uit.

Over haar blauw wit gebloemde pyjamajasje draagt ze een legerkleurige mannentrui. Een zilvergrijze sweater ligt over haar benen. Haar blauw katoenen pyjamabroek piept er nog net doorheen.

Ze lacht als ze me ziet en ratelt hele verhalen tegen me af. Al heb geen idee wat ze zegt. Begrijp echter als ze haar vingers langs elkaar veegt, dat ze wil weten of ik een man heb en kinderen. Tekent dan met haar vingers het getal 99 op haar pyjamabroek. Ik teken het getal 59 ernaast.

Haar groen wit geblokte hoofddoek trekt ze wat verder over haar dunne haar, grijnst, grijpt mijn handen en lacht haar tandeloze lach.

Ze legt de grijze sweater aan de kant en trekt traag de pijpen van haar blauwe pyjamabroek omhoog. Haar knieën zijn  dik en een beetje opgezwollen. Ze tikt op haar benen en trekt een pijnlijk gezicht.  Dragen kunnen ze haar niet meer. Zelfs na bijna 100 jaar zijn haar benen nog altijd glad en rimpelloos. Tegen olijfolie kan geen slakkenslijm op.

Ze lacht en wijst naar  haar tanden die er niet meer zijn. Gebaart, schudt met haar hoofd, werpt haar ogen omhoog naar de hemel en maakt cirkelende bewegingen met haar vingers. Dat gaat haar wijsvinger  omhoog. De smalle knokige wijsvinger buigt verbogen door de reumatiek heeft nooit aan kracht ingeboet. Niemand wilde het aan de stok krijgen met de wijsvinger van Antigoni.

Terwijl ik haar help om de pijpen van haar pyjamabroek weer goed naar beneden te krijgen, komt het beeld van mannen die haar kuiten betasten voorbij.

Zwaai haar uit en loop verder langs de zee. Het is warm voor de tijd van het jaar. Knijp mijn ogen samen om tegen de zon in de verte een rood vissersbootje naar buiten te zien varen.

Iemand heeft een eerste kerstbal opgehangen in een cipres. Twee houten bootjes zijn na de storm van twee dagen geleden nog verder afgezonken en alleen gerafelde touwen verbinden ze  met de grotendeels vergane steigers

Hoog in de lucht ieuwt een buizerd. Op de tak van een vijgenboom vlak boven het water rust een ijsvogeltje uit. De bladeren zijn gevallen. Kleine vijgen hangen er nog aan. Aan een waslijn langs de zee hangt een  korte spijkerbroek. De  kleur van de rode leem op het zitvlak kan er niet meer uitgewassen worden. Pluk wat zeevenkel voor het avondeten en speur het strand af naar mooie vondsten. Een klein stukje olijfhout met een gat erin mag mee.

De groenteboer neemt een pauze achter de camping en de opengebarsten granaatappels nog hangend in de boom zijn net tandeloze monden met soms de laatste los zittende tanden er nog in.

On the road…

Door het glas van de tweede klas trein naar München zie ik eerst zijn hoed en dan zijn gezicht. Zijn benen gehuld in een glimmend zwarte broek met gele sterren bewegen ritmisch heen en weer als hij naar de muziek op zijn mobiel luistert. Hij lacht en de wereld lacht naar hem.

In de restauratiewagen kruisen onze wegen elkaar boven een kleine cappuccino. Over het gladde kunststofoppervlak van het tafeltje schuift hij een croissant mijn kant op. Wijst naar zijn maag en maakt een vol gebaar. Delen is altijd beter. Naast reggae zanger is hij ook kok.  We lachen om elkaars gerechten die onze mobieltjes tevoorschijn toveren. Lichtvoetig is een woord wat bij hem past. Zelfs de conducteur die langskomt moet om hem lachen. Laat die mondkapjes maar zitten lijkt hij te willen zeggen en houdt zijn hand plagend voor zijn ogen en kijkt ons tussen zijn vingers door aan.

Bij de groentekraam voor het station in München vallen gele onrijpe dadels me op. Hoe zouden deze dan bedoelt zijn? De eigenaar ziet mijn vragende blik en legt het me uit. ‘Wissel bij je eerstvolgende kopje espresso kleine slokjes koffie af met een minihapje van deze dadel’. De perfecte suikervervanger. Hij duwt me een dadel in de hand, ‘voor onderweg’, zegt hij.

Ruim op tijd voor de nachttrein. Op een beroerd zittend bankje op perron twaalf lezen twee alcoholistes met een biertje in de hand elkaar voor uit een boek. Ik luister mee en neem ondertussen een hap van mijn bretzl. Via de speakers wordt omgeroepen dat de nachttrein naar Rome over enkele minuten het station binnen zal rijden. Wring me door de smalle gang richting coupé 127 met hierin bed 82. Natuurlijk is dat een bovenbed. Schuif mijn koffertje onder het onderste bed en leg mijn rugzak met mijn tandenborstel en waterflesje op het bovenste. ‘Onderweg in Oostenrijk zullen nog twee vrouwen in stappen’, zegt de steward. Vraagt ondertussen of ik morgenochtend koffie of thee wil, en neemt mijn ticket mee.

Ergens in de nacht hoor ik  gestommel maar slaap hier doorheen. Net voordat de wekker gaat om kwart voor vijf word ik wakker. Zet het alarm uit en kleed me liggend zo stil mogelijk aan en klim dan via de stalen trap naar beneden. Trek op de tast mijn koffer onder het bed vandaan en open de schuifdeur naar de gang zo ver, dat ik er net doorheen pas. Geen idee met wie ik afgelopen nacht deze coupé gedeeld heb en ik zal het nooit weten ook.

De steward is al bezig met het ontbijt, en op dienblaadjes staan kartonnen kopjes koffie, thee en broodjes klaar om rondgebracht te worden. Hij geeft me mijn ticket terug en een kopje nestcafé plus een zakje met daarin twee broodjes, bio boter en jam voor later.

Zijn aktetas ligt naast hem op het perron en de veters van beide schoenen hangen los. Werpt een blik op zijn horloge terwijl hij bijna tegelijkertijd aan zijn broekriem frommelt en deze probeert vast te gespen. Half uur eerder dan gepland staat de nachttrein op het station van Bologna.

Van schrik om het plotselinge uitstappen mors ik de pas geserveerde Nestcafé over mijn nieuwe rugzak en stap onhandig beladen de trein uit. De stationsklok geeft kwart over vijf aan, wat verklaart dat er nog maar weinig reizigers rondlopen.

No time to waste is het motto van een Duitse student die ook op de vroege trein naar Ancona wacht. Voor één dag reist hij naar een beurs over “afvalverwerking” in Rimini. Vanavond neemt hij de nachttrein terug naar Duitsland.

Contouren van cipressen in de eerste ochtendzon geven aan dat ik nu echt in Italië ben. Af en toe loopt het spoor zo dicht langs de zee, dat het bijna lijkt of we door het water rijden.

Ancona La Gare Terminare wordt er omgeroepen. Hobbelend over de kinderkopjes springt mijn koffertje achter me aan op weg naar de incheckbalie voor de veerboot. Pas over een paar uur zal ze haar lijnen losgooien.

Twee jonge vissers staan aan weerszijden van een zwarte ton met hierin een blauwgroen net. De jongste gekleed in een oversized groene visbroek, trekt telkens een stuk net omhoog terwijl de ander tegenover hem met een houten hamer de zee-egels die nog in het net vastzitten verbrijzelt. Samen schudden ze de restjes eruit en vervolgen dan hun weg naar het eind van het net.

Als de sardientjes verkoper naast hen even niet oplet schrokt een kokmeeuw een aantal visjes uit een platte viskist achter over. Kijkt opnieuw of niemand kijkt en neemt het er nog eens van. Om vervolgens met grote stappen, onschuldig om zich heen kijkend, verder de lopen over de kade.

Een Nederlands fysiotherapeut verruild zijn werk in Nederland voor dat van vastgoedmakelaar op Kreta en is met zijn busje onderweg naar zijn pas gekochte perceel van 8000 m2. Zes Albanezen renoveren zijn pand. ‘Albanezen kun je beter hebben dan Grieken’, zegt hij terwijl hij nog een slokje van zijn espresso neemt.

De veerboot van de Anek Lines torent hoog boven me uit. Twee roltrappen brengen me naar boven. Breng de middag door aan dek in de luwte, zie de volle maan opkomen, eet patat met aubergine-saus en ga op zoek naar mijn ‘hut’. Ander woord voor mijn vaste plek onder de trap in de discotheek. Spreid mijn matje uit en schuif in mijn slaapzak. Voel het schip onder me trillen. Geen enkel moment ben ik me ervan bewust dat er op dat zelfde moment een zeebeving plaats vindt. Een beving die tussen Ancona en Venetië wordt gevoeld. Boven me een gouden trap en lichtgevende sterren. Lachende jongeren onderweg op een schoolreis verdwijnen in een mist als ik vroeg in slaap val.

De zon is net op. De schroef van de veerboot ploegt zich een weg naar de kade. Tientallen meeuwen hangen vlak boven de de bruisende golven. Hun ogen scannen het schuim af om maar geen worm te missen. De loopplank wordt met een klap neergelaten en ik daal de trappen af op weg naar Griekse bodem. Tussen optrekkende vrachtauto’s door manoeuvreer ik over het haventerrein richting de uitgang.

‘Mag ik tegenover je komen zitten ?’​ Zijn haar valt in lange klitten op zijn schouders. Hij is mager, zijn baard hangt er onverzorgd  bij en hij loopt op kapotte slippers. Zijn door nicotine gekleurde vingers draaien een shagje. Hij neemt me mee op een reis door zijn leven. Tegen het eind van zijn studie elektrotechniek nam zijn leven een onverwachte wending. Tijdens een door hemzelf veroorzaakt ongeluk breekt hij één van zijn nekwervels en is hij lange tijd uit de roulatie. Van het vooruitzicht op een goede baan blijft slechts schaamte over. Jurgen krijgt zijn leven niet meer op de rails. De enige die hij moet vergeven is zichzelf en dat valt niet mee.

Als er een kappersschaar in mijn toilettas had gezeten, had ik per direct zijn haren geknipt. Buk onder het luik van de bagageruimte van de bus naar Volos om mijn rugzak af te geven. Als ik me omdraai is hij verdwenen, opgelost.

Iemand heeft blijkbaar gemopperd bij de buschauffeur dat ik mijn schoenen heb uitgedaan in de bus. Want bij de volgende halte komt een boze buschauffeur naar me toe en zegt in voor mij onverstaanbaar Grieks, dat ik onmiddellijk mijn schoenen aan moet doen. Ik versta geen Grieks maar toevallig wel gebarentaal. Buk me om mijn schoenen weer aan te trekken.

Rokend, te hard rijdend en teveel inhalend, brengt een zwaarlijvige taxichauffeur me het laatste stuk van Volos naar Milina en dropt me bij de kerk.

Bijgelicht door de maan wurm ik de sleutel in hangslot en ben na drie dagen reizen thuis.

De vloed blijft morgen uit. Logboekverhalen.

De lay out van mijn boek is bijna klaar. Het ISBN nummer is aangevraagd en ik leg de laatste hand aan het voorwoord en nog wat andere kleine dingen.

Wil je nog een voorinschrijving op mijn boek stuur me een berichtje op info@gekruid-en-geroerd.nl  Met name i.v.m. de gestegen papierprijzen is het fijn om een klein beetje te weten hoeveel mensen er in ieder geval in een boek zijn geïnteresseerd.

Hartelijke groet,

Janet.

Midzomer

Zij dronk ranja met een rietje, mijn Sofietje op een Amsterdams terras, zij was Hollands als het gras. Oh nee, de tekst is anders… De rest van de dag zoemt dit nummer door mijn hoofd als een mug die zich niet laat vangen.

Het zoemt in mijn oor als de fok omhoog getrokken wordt en zoemt bij het ratelen van de lier als het grootzeil uit haar uit haar vouwen valt.

Josien trekt haar accordeon nog eens uit zodat deze een nieuwe teug adem nemen kan.

Slechts in één tij zeilen we van Lauwersoog naar Baltrum zonder ook maar het geluid van de motor gehoord te hebben. Snel een fotootje naar de Hemelvaartgroep sturen, die dit al vijfentwintig jaar lang probeert, maar waarbij dit record nog nooit behaald is.

Ook de Groninger delegatie is op Baltrum aangekomen en het het nog nooit nog nooit zo donker west of het werd altijd wel weer licht klinkt vanaf het bankje voor de roef.

Bosjes vlierbloesem als bruidsboeketjes worden aan boord gebracht voor de vlier limonade. Het hele ruim geurt naar bloemen en citroen.

Kleine vliegtuigjes stijgen op vanaf het vliegveld op de Oostpunt van Juist. Door het raampje naar beneden kijkend zien de bemanning niet alleen een droogvallend wad maar ook een bijna drooggevallen klipper vlak onder de kust. Rondom het schip duikt de voltallige bemanning voortdurend onder water om even later weer proestend boven te komen om kokkels met een boog in een drijvende puts te gooien.

Kleine golfjes glinsteren als bladgoud om hen heen.

Twee kleine zwarte putsen zijn binnen een half uur goed gevuld met kokkels. Gelijk goed gespoeld zijn ze ook al.

Dat wordt weer een lekkere Friesche Dönner naar oud Vlasbloems’ recept.

Witte vegen slecht uitgesmeerde zonnebrandcrème steken fel af tegen rood verbrande neuzen. Zonnehoedjes kleuren het dek. Zeesla wappert al weer aan de waslijn.

Roelof en Wim gaan met het bijbootje een wedstrijd met de Najade aan. Wie gaat deze Slag in de Rondte winnen?  Wim trekt op het juiste moment het kieltje iets naar boven en Roelof verschuift zijn gewicht naar stuurboord, schurend over het zand komen ze nog net de ondiepte over.

Als eerste schuiven ze de jachthaven van Juist binnen. Deze overwinning smaakt zoet.

‘Garnoat, zo klinkt het in de stroatn”.  Op het bankje achter het roer gaan armen de lucht in. Er  worden rondjes gedanst op het tussendek en gekke bekken getrokken vanaf de bolders.

Willem steekt z’n handen in zijn broekzakken en gaat los. Voluit zingt hij boven de geïmproviseerde microfoon, gevormd door een samengeknepen hand en vergeet even dat zijn stem niet meer zoals vroeger klinkt. Kluten vliegen op bij het aanhoren van dit spektakel. Accordeonklanken worden over het water gedragen en bereiken wandelaars op de kant. Ze zwaaien ons na.

De Najade zeilt de oude zeearm van Greetsiel op. Het stadje ligt in de verte waar een warme Apfelstrudel met ijs in de molen op ons wacht.

Onder zeil laten we Greetsiel de volgende dag weer achter ons. “Tandje piek, ja nu de klauw erbij. Jenny trek die gij-lijn even naar achteren, fok ietsje losser en op de hand bedienen”. Traag doet de Najade haar ronde en net zo stil als we gekomen zijn verlaten we de haven op zoek naar nieuwe avonturen.

“He kijk daaris, ik zie een dromedaris op het zebrapad!

Losgeslagen knopen worden weer aan bloesjes gezet en Het Vlaamse deel van de bemanning gaat op zoek naar een knopenpotteke, wat later op de avond verandert in  een potteke, potteke, potteke, potteke vet…

Gele vaatdoekjes moeten eraan geloven en de lijnen van een zwarte stift toveren ze om tot hippe emblemen met smileys, dromedarissen en zebra-paden. Wat een creativiteit komt er boven water.

De Noordzee is vandaag vlak en stil maar anders dan anders is er zelfs geen deining. Tijd voor een korte zwempauze.  Lange stille golven tillen ons langzaam op en brengen ons met eenzelfde traagheid weer terug. Eindeloze horizonten zo ver als ons oog reikt. Gele trossen dobberen in het water om ons heen en vormen touw houvast.

Als we nog geen kwartier later weer onderweg zijn, verandert het weer en kleurt het dek ineens geel door  regenpakken.

“Oe oe oe oerend hard kwamen wie door aan gescheurd, want wie hadden van de motorcross geheurd”. De hele bemanning brult mee op dit nummer behalve Famke onze jonge maat, die met haar 22 jaar nog nooit van dit nummer heeft gehoord en zich verbaasd hoe tekst vast de rest van de crew is. Hoezo generatiekloof?

“Het is nog nooit nog nooit zo’n feest geweest……”.  Jaap onze sing a song Writer heeft een mooie swung aan de bonte avond gegeven. De schorre scheetjes zorgen voor een muzikale noot als we tegen negen uur in de avond bij de Engelsmansplaat voor anker gaan.

Om drie uur in de nacht staan we  droog, niemand redt het echter om nog even de plaat op te gaan.

Oland 

De zwart groene pij van de dominee wappert in de wind als hij zich zittend op de lorrie voortraast richting Oland. Om hem heen droogvallende platen. 

Ruim dertig jaar lang begeeft hij zich één keer per maand richting het eiland. Hij is van alle markten thuis en wisselt zijn profiel in no time af van dominee naar organist of klokkenluider. Het  met riet gedekte kerkje verzwaard met dikke plaggen op de nok staat aan de rand van de kwelders. Langzaam brengt de dominee met behulp van een lang touw de koperen klok in beweging en zij overstijgt met haar geluid voor een kort moment dat van de vogels. Als een klankschaal  bad op zondagochtend worden de klanken door het slik opgenomen. Heel even maar en dan neemt de tureluur weer over.

 "Achtundzwanzig Euro und zwanzig Cent" hoor ik de dominee nog net zeggen als ik het kerkje stilletjes betreed en hij de laatste hand legt aan het tellen van de inhoud van het collectezakje. Voorin de kerk wiegt een zeilschip voorzien van Deense vlaggen zachtjes heen en weer. Op bijna alle grafstenen buiten prijkt de naam “ Peterson”. 

Dwalen over het eiland. Verzamelen zeekraal en lamsoor om onze avondmaaltijd te vergroenen. Krijgen voor de kust van Amrum vers gevangen makreeltjes van de havenmeester en genieten van kinderen die op de kwelders hun eigen “soep” maken. De beschutting van de Hallig is gevuld met de bedwelmende geur van bloeiende rozen. De zoet water bron in het dorp is nog goed gevuld met water. Tot de zeventiger jaren was dit hun enige drinkwatervoorziening op het eiland. De bessen aan de struiken verkleuren naar rood en worden met groene netten beschermd tegen al te gulzige vogels. Langzaam wordt het warmer. De warmte drukt ons neer. Opsteken van de wind komt als een verademing. Steeds donkerder kleurt de lucht achter de felgroene kwelders. Kleine Sophie huppelt in haar rose t-shirt over de basalt keien . “Komm mahl hier, sei vorsicht, komm runter!” Moeders en oma vinden haar gehuppel maar niets. Dan horen we het water en de wind aankomen. De priel stroomt vol en binnen een minuut knallen dikke regendruppels in het water. Iemand grijpt de gedroogde zeesla van de waslijn om deze mee naar binnen te nemen. Laatste lakens worden met knijpers en al van de lijn getrokken.. Duw het luik van het vooronder dicht en ben al doorweekt als ik weer bij de roef aankom. Uur later varen we langzaam de haven van Oland uit. Zeilen omhoog. Lekker windje met om ons heen spannende luchten. Knalrode zonsondergang is het spektakelstuk op het eind van deze dag. Het anker ratelt. We zijn weer aangekomen. Hooge aan de horizon…..

Till we meet  at the next crossing in Lapland.

   Annanais Nin duwt in de nachttrein van Stockholm naar Abisko met een snelle beweging het grote ronde montuur van haar bril iets omhoog. Française 21 jaar werkt in een hotel en is voor het eerst van haar leven alleen op reis. Lapland als bestemming. Reist met de trein, vind haar mobiel niet belangrijk. Probeert geen plastic te gebruiken en neemt de wereld met een gretigheid en een
enthousiasme in zich op waar we alleen maar jaloers op kunnen zijn.
Zomaar één van onze mede passagiers in de trein op weg naar Lapland.
   Springend, rondjes rennend met de armen zwaaiend, half elf ‘s avonds op het meer bij Abisko. De lichtshow kan ieder moment beginnen. Witte boog van licht aan de horizon begint te bewegen. Flarden bewegen zich beschenen door de
maan en dansen door de lucht. Na een half uur houden we het niet meer en lopen, ons telkens opdraaiend, terug naar het hostel en zien het Noorderlicht achter de berkenbomen verdwijnen.
   Twee knieprotheses, een kunstheup, vier zeventig plussers en vier vijftig plussers zoeken hun weg over de winter-trail, de Kungsleden, van Abisko naar Abisko Jaure. Zo’n vijftien kilometer wandelen ze met hun sneeuwschoenen langs de rivier door berkenbossen en over meren met af en toe een verdwaalde den langs de kant. Des te ouder des te kleiner de rugzak. Rugzakken gevuld met noodzakelijke warme kleding en gedroogd eten voor vijf dagen.
Pootafdrukken van poolvosjes, sneeuwhazen en veelvraten verdwijnen tussen de bomen. 

Delen onze hut met Duitsers en Italianen en gesprekken bereiken het niveau van het wel of niet instellen van een plasemmer met of zonder deksel. Hoe poets je je tanden en waar vind je in het donker de container terug waar het afvalwater in moet. Rollen door de sneeuw als we uit de sauna komen en moeten lachen als we in de verte nieuwe gasten, dik ingepakt op ski’s aan zien komen
De waardin van de hut heeft een zwak voor onze enige manlijke deelnemer en heeft iedere dag nieuwe speciale aanbiedingen voor hem. Blauwe bessen soep, rozenbottelsaus heerlijk voor in de havermout.
In de nacht wordt er anticiperend geplast. Als iemand op staat om warm ingepakt, buiten is het immers min twintig, met een koplampje op zoek gaat naar het toilet, volgen er vaak meer. Om maar één keer de kamerdeur te laten kraken.
Het blauwe touw van de water emmer hangt bevroren in bochten op het ijs. We laten de emmer volgens de instructie in de put vallen en houden het touw vast. De emmer een duwtje nageven met de schep om deze onder water te duwen helpt. In rap tempo loopt de emmer vol en trekken we deze voorzichtig naar boven. Gieten het door een oranje trechter in een jerrycan en moeten af en toe met onze blote handen stukken ijs verwijderen die de trechtermond verstoppen. De sneeuw witte hond als jerrycan is bijna niet te zien als we haar aan het touw achter ons aan naar huis trekken.
Drinkable rivers, wat een genot om hier water uit het meer te kunnen drinken.
Punniken ‘s avond bij kaarslicht of staren ons blind op een sudoku. Er zijn slechts twee velletjes meegenomen want iedere gram telt. Over de meegenomen wortels en tomaatjes wordt niet gesproken.

Spierwitte sneeuwhoenders vliegen twee keer voor ons op. Pootafdrukken in de sneeuw verraden waar ze net nog zaten. Volgen het spoor van de ovale rendier keutels en zien in de verte een moeder met kalf zich over de schuine helling bewegen. De Zweden hebben een speciaal woord voor schuin langs een helling lopen waarbij je ene voet hoger staat dan je anders Go Skrä

’
In de hut maakt een puber met zijn vader en oom zich op voor de volgende etappe. Zijn vader hoopt dat het hart van zijn zoon zich zal openen voor de prachtige natuur van Lapland. De eerste dagen druipt de weerstand van de jongen tegen deze vakantie ervan af. Maar iedere dag zien we
hem iets trotser. Zijn kin net iets meer opgeheven als hij zijn rugzak omdoet en op zijn ski’s stapt.

Gaslamp in de keuken brandt. Aan tafel klinkt het gezoem van scrabble, sudoku en de afwas. De waterketel resoneert als een sneeuwtrein die een tunnel in raast. Gebroken bandjes worden gerepareerd met sjorbandjes en sommig mannen moet je niet omhoog willen helpen als ze omvallen in de sneeuw.

Eskimo’s hebben meerdere woorden voor soorten sneeuw. Nederlanders hebben meerdere woorden voor “iets kwijt zijn”.
Je kunt de naam van iemand kwijt zijn waardoor Toon ineens Koen wordt. Als je de weg kwijt bent, moet je altijd terug gaan naar het laatste punt wat je nog herkend. Je kunt iets kwijt zijn en het terug vinden. Je kunt nog niet doorhebben dat je eigenlijk iets kwijt bent maar gelukkig heeft een ander het al
weer voor je gevonden. Je kunt te snel roepen dat je iets kwijt bent en het binnen een minuut terugvinden. Je kunt iets kwijt raken door het op de verkeerde plek weg te bergen. Denk bijvoorbeeld aan een tandenborstel die
ineens in een punnik tasje wordt terug gevonden, of je koplampje in de jaszak van iemand anders. Je kunt iets groots of iets kleins kwijtraken en soms moet je gewoon iets kwijt.
Als expeditiegroep zijn we serieus bezig om nieuwe woorden te verzinnen voor de variaties op “kwijt”. We hopen hiermee een gooi te doen naar de eerste plaats in de verkiezing van het woord voor 2020 in de Dikke van Dale.

Op weg naar de volgende hut volgend we lange tijd het meer en klimmen dan rustig tussen de berkenbomen omhoog. Maken onze eigen weg door maagdelijke sneeuw. Meanderen soms, mijden ijzige plekken en gaan dan weer recht op ons doel af. Niets of niemand die het pad voor ons bepaald.
Opeens zakt Toon tot zijn schouders in een gat in de sneeuw en kan er onmogelijk nog uitklimmen.
Marlies moet op haar knieën om oogcontact met hem te maken. Gelukkig de schep niet voor niets meegenomen. Toon schept zichzelf vrij en wij helpen hem nog een beetje. Klimmen langzaam verder, zakken soms weer tot onze knieën in de sneeuw. Drinken zittend op onze rugzakken thee en zien net op de rand van de boomgrens eland ouders met jong een veiliger onderkomen zoeken. In de top van een dode berk hamert een zwart witte specht. Het is het enige
geluid wat niet door de sneeuw gedempt wordt. Als in een oude zwart wit televisie met ingekleurde vakjes van een rode rugzak of muts bewegen we ons door een met Oost Indische inkt getekend landschap. Soms een kei waar de sneeuw van af is gegleden als enig kleur contrast op de vlaktes.
Korstmossen, groen oranje geel, zijn als kleuren van ijsbloemen. Spaarzaam gedroogde blaadjes in roodbruin hangen soms nog aan een berk en een enkele hele oude dode berk verbergt wat chaga.

Eindeloze rijen rode kruisen staan als spoorweg overgangen in de sneeuw. Telkens als je denkt de laatste bereikt te hebben verschijnt de volgende.
Door het glas van mijn skibril lijkt de wereld donkerder als in werkelijkheid. De bijna volle maan komt op en de heldere Venus wijst de weg naar onze hut Karsavagge Fjälstuga. Behalve de kruisen als richting aanwijzers wijst niets op aanwezigheid van menselijk leven. Leger als hier kan een landschap niet zijn.
Stilstaan betekent dat het knarsen van de ijzers onder mijn sneeuwschoenen in de sneeuw even stopt. Het vibreren van de stokken wat af en toe klinkt als het tsjirpen van vogels sterft langzaam uit. Leun met m’n schouders op de hand-vaten van de stokken. Ontspan mijn knieën en hoor de stilte. Zie Toon in de verte doorlopen en richt me weer op. In mijn hoofd tel ik mijn voetstappen
maar raak iedere keer opnieuw bij negenentachtig de tel kwijt. We lopen met het weten dat er ergens over vijf kilometer in deze kloof een hut moet staan. Wat als die hut er niet is, en slechts in onze verbeelding bestaat?
Guur is de harde wind en weet iedere spleet hoe klein ook tussen mijn bivakmuts en skibril te vinden. Zachtjes begint het ook nog te sneeuwen. Stoppen, niet verder willen is geen optie. De temperatuur zakt vannacht naar min twintig. Het verliezen van een handschoen of een muts als
speelbal voor de wind kan dood betekenen. Wandelen tussen leven en dood, kan het niet anders zeggen maakt me zo klein en kwetsbaar en tegelijkertijd zo helder en respectvol naar de besneeuwde bergreuzen om me heen. Dankbaar voor mij lijf die de ene stap na de ander blijft zetten. Als de zee is de sneeuw vlakte in deze kloof. Patronen zijn door de wind in de sneeuw
geblazen die ik telkens doorbreek met de bloempatronen die mijn sneeuwstokken in de sneeuw printen. Schuif mijn skibril omhoog, knijp mijn ogen samen en zie ver weg de contouren van twee
houten speelgoedhuisjes bij een meer. Leun nu om de drie kruisen op mijn stokken en ga weer door.
Beweeg mijn tenen bij iedere stap om ze warm te houden, knijp in de handvaten van de stokken en voel dan mijn vingers langzaam weer beginnen te gloeien.
Zwak licht komt door het raam van de eerste hut naar buiten. ski’s staan tegen de dakgoot geleund en een hond blaft. Net als we onze sneeuwschoenen uitgetrokken hebben komt de waardin Lena naar buiten. Zeventiger in een helderblauwe winterjas, tanig, pezig gebouwd, klein van stuk en aan haar puntneus hangt een drup.
Zegt dat we door moeten lopen naar de volgende hut en komt met ons mee.
Buk me strammer als daarvoor, stap opnieuw in mijn sneeuwschoenen en schuifel  langzaam in de richting van de hut in de verte. IJskoud is het binnen. We zijn de eerste gasten van het seizoen. Lena steekt twee kaarsen aan en wijst op een thermos met aardbeilimonade die ondertussen koud is
geworden. Proberen de kachel aan te steken wat na een paar pogingen lukt. Heel erg langzaam warmt de Jotul op. Het is al zeven uur als de laatste expeditieleden binnendruppelen.
Lezen de instructie op de pakken gedroogd voedsel en zetten twee liter water op voor de Marokkaanse abrikozen stoofpot met couscous. Toepasselijke maaltijd voor dit moment.

Buiten volle maan en een landschap met een schoonheid waar mijn pen geen woorden voor vindt.
Blazen wolkjes boven onze slaapzakken uit en de thermometer bij het raam buiten staat op min vijftien. Wrijf mijn voeten tegen elkaar en masseer mijn tenen om ze warm te maken. Als ze eindelijk warm zijn val ik in een diep sneeuwgat, waar geen eind aan komt, in slaap.
Hakken de volgende ochtend hout in een te kleine hut, telkens weer stoten mijn ellebogen tegen de wand, krijgen koude billen op de wc en slepen de
jerrycan met water de heuvel op naar de hut.
Lena woont samen met haar hond een maand lang in de beheerders hut.
De volgende dag als we al weer op weg naar Abisko zijn,passeert ons een sneeuwscooter en een kindermutsje piept omhoog tussen de
vachten achterin op de slee. Even koffie drinken bij oma.
Vermoeide lijven op de zeventien kilometer lange terugweg naar Abisko.
Mijn vermoeidheid bereikt mijn wilskracht wat als een beurse kwetsbare plek is geworden. Er is geen keus om haar niet in te zetten. Stoppen is nog steeds geen optie. De laatste kilometers vallen zwaar en telkens als er een een kilometer af gaat lijkt een andere er weer bij te komen. Tot het tunneltje met de Samie tekeningen  opdoemt. Loop er langzaam doorheen en laat de klanken diep tot me doordringen.
Als een zombie zit ik op het bankje in het hostel waar we onze schoenen uit moeten trekken. Tranen stromen over mijn wangen. Had mijn wilskracht niet in willen zetten maar die keuze was er niet. En toch was ze er weer trouw verschenen, net als altijd. Verontschuldig me me bij haar en beloof opnieuw te
luisteren als ik wel de keus heb.
Fysiek zo moe en met een hoofd leger als leeg slaap ik een droomloze slaap en wordt fit weer wakker.

Met z’n vieren op een slee die bedekt is met vachten. Achter op staat de Deense Christine de bestuurster van de slee en verzorgster van de husky’s. Lange blonde haren wapperen vanonder haar wollen muts.
Zes husky’s staan in de startblokken als Christine de rem losgooit is er niets anders meer wat ze willen dan gaan. Ze rennen langs dennen, langs meren en over vlaktes. Af en toe trapt Christine op de rem om ze een momentje af te laten koelen. Of ze stuurt ze met haar stem, met de lijnen valt niets te remmen. De min vijf graden van vandaag is eigenlijk te warm voor deze dieren voor wie
min twintig de lievelingstemperatuur is.
De leiders voorop, vandaag niet harder als vijftien kilometer per uur, maar op topdagen halen ze soms wel de veertig.
Halverwege bij een tent worden de sneeuwankers uitgegooid en koelen de husky’s hun bekken met wat sneeuw.
Drinken gezeten op vachten rondom een vuur, thee uit met de hand gesneden berken houten bekers en op een zwarte plaat worden boven het vuur kaneelbroodjes opgewarmd. Zwart geblakerd keteltje hangt aan een haak en schenkt ons later nog eens bij.
Christine i23, gaat soms een week lang in haar ééntje met de husky’s de bergen in en slaapt in een tentje in de sneeuw. Was in Australië op trektochten met paarden en in Mongolië met adelaars op jacht. Ze is mooi, enthousiast en staat met beide benen stevig op de grond. Bijna te veel van het goede. Maar allemaal zijn we een  beetje jaloers en zouden we een klein beetje als Christine
willen zijn.

Tien keer of meer wordt er op het station van Abisko Turiststation omgeroepen dat de trein vijf minuten vertraging heeft. Dan komt ze fluitend het station binnen.

Tussen de ijshotels van Narvik en die in het Noorden van Finland rijdt een taxi langzaam over de met sneeuwduinen bedekte wegen. Achter het stuur de veertig jarige Somaliër Mohamed Ibrahim. Het helderblauwe van de lucht en het wit van de sneeuw worden weerspiegelt in zijn zonnebril.
Zomaar één van onze medepassagiers in de nachttrein naar Lapland.
Na vijf dagen geen wifi komen Corona en Lesbos wreed binnen. We moeten de neiging onderdrukken om ons niet op te willen sluiten in een hut in het bos.
Vlak voor de Nederlands Duitse grens nemen we met een ferme handdruk en een knuffel afscheid
van elkaar. Als ik de rest uitzwaai op het station van Bremen gaat een zin van de Waard van Abisko Jaure bij het afscheid door mijn hoofd. 

Till we meet at the next crossing!